سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی از ثبت ملی ۱۱ آیین عاشورایی گیلان خبر داد و گفت: تعزیه دیلمان، چهل‌منبر لاهیجان، کرپ‌زنی، روز یازدهم رودبنه، تعزیه سنتی ضیابر، علم‌بندان ماسوله، علم‌واچینی و تشت برکرده از جمله این آیین‌هاست. به گزارش لاهیج دیلم، میثم نواییان در نشست علمی «گردشگری مذهبی گیلان» که با محوریت بهره‌گیری از محرم و صفر […]
سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی از ثبت ملی ۱۱ آیین عاشورایی گیلان خبر داد و گفت: تعزیه دیلمان، چهل‌منبر لاهیجان، کرپ‌زنی، روز یازدهم رودبنه، تعزیه سنتی ضیابر، علم‌بندان ماسوله، علم‌واچینی و تشت برکرده از جمله این آیین‌هاست.
به گزارش لاهیج دیلم، میثم نواییان در نشست علمی «گردشگری مذهبی گیلان» که با محوریت بهره‌گیری از محرم و صفر در جذب گردشگران در تالار حکمت دانشگاه گیلان برگزار شد، ایران فرهنگی را یک تمدن دانست که محدود به مرزهای سیاسی نیست و اظهار کرد: عید نوروز و آیین‌های عاشورایی کهن‌الگوهای ایرانیان هستند و هر کجا این کهن‌الگوها برگزار شود، آنجا ایران است.
وی با بیان اینکه آیین‌های عزاداری در مردم ایران نهادینه شده است، افزود: وقتی محرم فرا می‌رسد مردم می‌دانند باید چگونه مراسم عزاداری برگزار کنند و نیاز به برنامه‌ریزی و هماهنگی مسئولان نیست و این نهادینه‌سازی توسط خانواده و آیین‌های رفتاری صورت گرفته است.
سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان عاشورا را بسیار نزدیک به فرهنگ ایرانیان دانست و تصریح کرد: مردم ایران خودشان برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنند و پیاده به اربعین می‌روند و دنبال پست و مقام نیستند لذا آیین‌های عزاداری ریشه در تفکر ایران باستان و نزدیکی ایرانیان به امام علی(ع) و حسنین(ع) دارد.
نواییان با اشاره به شکل‌گیری شیعه در شرق گیلان، اضافه کرد: مردم گیلان به پشتوانه کوه‌های بلند و جنگل‌های انبوه مدام در جنگ بودند و سلطه حاکمیت را نمی‌پذیرفتند لذا مسلمان شدن مردم گیلان با شیعه چهار امامی شروع شد و آیین‌های عزاداری برای امام حسین(ع) شکل گرفت.
وی از ثبت ملی ۱۱ آیین عاشورایی گیلان خبر داد و خاطرنشان کرد: تعزیه دیلمان، چهل‌منبر لاهیجان، کرپ‌زنی، روز یازدهم رودبنه، تعزیه سنتی ضیابر، علم‌بندان ماسوله، علم‌واچینی و تشت برکرده از جمله این آیین‌هاست.
مدرس دانشگاه تعزیه را یک نمایش آیینی دانست که به واقعیت‌های عاشورا عینیت بخشیده و متذکر شد: ریشه تعزیه در گیلان است و معزالدوله دیلمی برای نخستین‌بار در سال ۳۵۲ در بغداد تعزیه اجرا کرد.
نواییان علم‌های مراسم علم‌بندان در ماسوله را مربوط به دوره قاجار دانست و اظهار کرد: «علم» نشانه وفاداری است و استفاده از پارچه‌های رنگی برای بستن علم جنبه‌های روان‌شناسی در ایران دارد لذا باید از آیین‌های عاشورا و محرم برای جذب گردشگران خارجی استفاده کنیم.
روشن بابایی، عضو هیئت علمی پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان نیز، گردشگری را یک صنعت درآمدزا دانست و عنوان کرد: گردشگری مذهبی یکی از انواع گردشگری است که در استان گیلان ظرفیت‌های بالایی دارد.
وی به بررسی الگوهای رفتاری گردشگری در ایام محرم پرداخت و یادآور شد: مذهب یکی از اساسی‌ترین انگیزه‌های بشر برای سفر کردن است و لذا ایران و گیلان می‌تواند در بخش گردشگری مذهبی توان خودش را نشان دهد.
مدرس دانشگاه گردشگری مذهبی را به سه حوزه اماکن زیارتی، جاذبه‌های مذهبی و جشنواره‌ها و مراسم‌های مذهبی تقسیم کرد و ادامه داد: ادای تکلیف دینی، آمرزش گناهان، عبادت و طلب شفای بیماری، مشاهده یک مراسم یا آیین دینی و آشنایی با ادیان مختلف را از جمله انگیزه‌های اصلی گردشگری مذهبی دانست و اضافه کرد: گردشگری معنوی رویکرد چندعقیده‌ای دارد و با گردشگری مذهبی متفاوت است.
بابایی، دو رویداد مذهبی محرم و رمضان را فرصت خوبی برای جذب گردشگر معنوی دانست و گفت: امروز استان‌های یزد، اصفهان و شیراز در اولویت گردشگران خارجی هستند لذا گردشگران باید با محتوای عزاداری محرم آشنا شوند.
وی با اشاره به ثبت پنج هزار و ۵۰۰ بقعه در کشور و ثبت ملی یک‌هزار و ۲۰۰ بقعه، تاکید کرد: سه هزار و ۱۱۹ مکان مذهبی نیز داریم، اما مقصد اصلی توریست‌های ایران مشهد و قم است. حدود ۱۵ سال است که شاهد حضور گردشگران خارجی در ایران در ایام محرم هستیم و سال گذشته یک هزار و ۲۳۵ نفر از ۲۲ کشور دنیا همزمان با محرم در یزد بودند، اما در گیلان تنها از ۱۹ کشور دنیا توریست داریم.
وی خراسان، لرستان، همدان و گیلان را دارای بهترین مکان‌ها و آیین‌های عاشورایی دانست و اضافه کرد: روضه‌خوان‌ها در یزد به ۱۰ زبان زنده دنیا روضه‌خوانی را اجرا می‌کنند.
بابایی همچنین بر لزوم تزریق گردشگری خلاق به گردشگری مذهبی تاکید کرد و یادآور شد: باید از فرصت غذای نذری تحت عنوان «حلال» برای رونق صنعت گردشگری مذهبی استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی کریمیان، عضو هیئت علمی گروه معارف و الهیات دانشگاه گیلان نیز در ادامه، با اشاره به آیه «فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ»، اظهار کرد: کلیت مقوله گردشگری به صراحت مورد توجه قرآن است.
وی بقاع متبرکه و اماکن مذهبی را جنبه سخت‌افزاری گردشگری مذهبی دانست و افزود: امروز در عجیب‌ترین مقطع تاریخ بشریت به سر می‌بریم و مجموعه نشانه‌های آخرالزمان که براساس منابع دینی برای ظهور لازم است را شاهد هستیم. البته برخی از علایم و نشانه‌های مربوط به روز ظهور است.
مدرس دانشگاه با بیان اینکه بشر خواسته و ناخواسته باید خودش را برای ظهور آخرین ذخیره هستی آماده کند، گفت: امام زمان(عج) در زمان ظهور مردم دنیا را خطاب قرار می‌دهد، یعنی جهانیان نسبت به امام زمان شناخت دارند و در انتظار ظهور هستند. اگر مردم امام زمان را نشناسند چنین خطابی بیهوده است و امام معصوم عمل بیهوده انجام نمی‌دهد.
کریمیان با اشاره به تلقی و ذهنیت مردم غرب درباره امام زمان، خاطرنشان کرد: امروز بیش از ۵۰ درصد مردم آمریکا پروتستان هستند و جمعیت کاتولیک به کمتر از ۲۰ درصد می‌رسد. در مکتب پروتستانتیسم فرقه‌ای تحت عنوان «اوانجلیسم» وجود دارد که حدود ۳۰۰ سال از عمر آن می‌گذرد. مکتب پروتستانتیسم معتقد است که آخرالزمان فرا رسیده و جهان در انتظار منجی بشریت است.
وی عیسی ناصری را منجی آخرالزمان در مکتب پروتستانتیسم دانست و عنوان کرد: اوانجلیست‌ها می‌گویند که عیسی مسیح دوباره متولد خواهد شد و جهان را پر از عدل می‌کند، اما مسیحیت انجیلی طی چهل سال گذشته پوست‌اندازی کرده و تبدیل به مسیحیت صهیونی شده است.
مدرس دانشگاه پیشگویی‌های اوانجلیسم را برآمده از آموزه‌های شیعی دانست و یادآور شد: «فرانسیس فوکویاما» یکی از پنج نظریه‌پرداز آمریکایی است که به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی ایران مسئله پایان تاریخ را مطرح کرد. در واقع فوکویاما برای براندازی ایران شیعی بازشناسی تشیع را در دستور کار قرار داد.
کریمیان جنگ نرم را یکی از راهکارهای فوکویاما برای مقابله با ایران و جلوگیری از فروپاشی آمریکا دانست و اضافه کرد: نظریه‌پردازان غربی دریافتند که دو بال سرخ یعنی عاشورا و سبز یعنی انتظار ملت ایران را به جایی رسانده که توانستند هشت سال زیر باران گلوله دوام بیاورند و شکست نخورند لذا عاشورا و انتظار نجات‌دهنده است و دشمنان می‌خواهند این دو بال را از ایران بگیرند و به آمریکا بدهند تا دچار فروپاشی نگردد.
وی اوانجلیسم را بازآفرینی آموزه‌های اسلامی در آمریکا دانست و گفت: امروز شبکه‌های غربی معنویت‌گرایی آخرالزمانی را ترویج می‌کنند و ۷۰ میلیون نفر از جمعیت آمریکا در فرهنگ انتظار به سر می‌برند، اما معنویت‌گرایی آنان با معنویت‌گرایی شیعه فرق دارد، زیرا آنان عیسی ناصری را ظلم‌ستیز و عدالت‌گستر و شیعیان ایران را به واسطه مبارزه با اسرائیل ظالم‌ترین مردم دنیا می‌دانند لذا دشمنی خود را با امام دوازدهم شیعیان و مردم ایران اعلام می‌کنند.
این کارشناس دینی با بیان اینکه امام زمان(عج) در زمان ظهور خودش را از تبار امام حسین(ع) معرفی می‌کند، ادامه داد: این شعار امام زمان(عج) نشان می‌دهد که مردم جهان امام حسین(ع) را نیز می‌شناسند. معرفی امام زمان با امام حسین در همایش بزرگ پیاده‌روی اربعین معنا پیدا می‌کند، زیرا بالغ بر ۳۰ میلیون نفر در یک روز در شهر کربلا دور هم جمع می‌شوند و بزرگترین اجتماع بشری دنیا را رقم می‌زنند و آوازه آن به گوش همه مردم دنیا رسیده است.
وی امام حسین(ع) را مظهر ظلم‌ستیزی و مبارزه با استکبار دانست و عنوان کرد: امروز مردم دنیا نه تنها حسین را می‌شناسند، بلکه شعارهای حسین را می‌شناسند و امام زمان(عج) پرچم امام حسین را بر عهده می‌گیرد.
کریمیان یاران امام زمان(عج) را از جوانان دانست و یادآور شد: انقلاب اسلامی توانسته نسلی مهدوی را بازتولید کند که این نسل آرزوی اهل بیت(ع) را محقق می‌سازد.
حمیده بیگی، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان نیز، رویکرد گردشگری را راهکاری برای کسب روحیه تمدن‌سازی ایرانی – اسلامی دانست و اظهار کرد: صنعت گردشگری به دنبال رونق اقتصادی و توسعه جوامع است، اما می‌توانیم با پیوند گردشگری و آیین‌های مذهبی در جهت تمدن‌سازی گام برداریم.
وی با تاکید بر لزوم شناخت محیط گردشگری مذهبی، گفت: گردشگری مذهبی یکی از راهکارهای معرفی هرچه بهتر تاریخ، فرهنگ، ارزش‌های اعتقادی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان در بین کشورهاست که افراد را با مذاهب و فرهنگ‌های متفاوت به یکدیگر پیوند می‌دهد و به آنان کمک می‌کند تا همدیگر را با وجود تنش‌های سیاسی و اجتماعی بهتر درک کنند.
مدرس دانشگاه، خواستار آشناسازی جهانیان با گردشگری سوگواره‌های حسینی شد و اضافه کرد: گردشگری فرهنگی به چهار بخش مقدس، زیارت، معناگرا و مذهبی تقسیم می‌شود.
بیگی حرکت مردم با انگیزه بازدید از جاذبه‌های فرهنگی، آموزشی و زیارتی مانند هنرهای نمایشی، جشنواره‌ها و رخدادها، بناهای تاریخی، طبیعت و فرهنگ عامه را گردشگری فرهنگی دانست و متذکر شد: بازدید از اماکن معنوی مانند مساجد و کلیساها و محیط های طبیعی از جمله جنگل و اقیانوس و دریا و باغ و… گردشگری معناگرا تعریف می‌شود.
وی گردشگری زیارت را به معنی انجام امور دینی دانست و عنوان کرد: گردشگری مذهبی تنها به سفرهای زیارتی اتلاق نمی‌شود، بلکه سفر گردشگران به اماکن مقدس مانند مساجد و کلیساها حتی بدون هدف زیارت گونه‌ای از گردشگری مذهبی محسوب می‌شود.
مدرس دانشگاه محرم و صفر را یکی از رویدادهای گردشگری در بخش تنوع‌بخشی دانست و خاطرنشان کرد: تنوع رویدادهای گردشگری در استان گیلان بالاست و سوگواره حسینی یکی از این رویدادهای گردشگری است. در واقع گرامیداشت‌های محرم و صفر جاذبه فرهنگی دارد و در جای جای ایران با آن مواجه هستیم لذا اگر بخواهیم مراسم مذهبی محرم را به عنوان یک رویداد فرهنگی به جهان معرفی و گردشگران خارجی را جذب کنیم باید راهنمایان فرهنگی مناسب و زیرساخت‌های لازم را فراهم آوریم
